Στη μεταχρωματική λευκοδυστροφία, η οποία ονομάζεται επίσης έλλειψη της αρυλοσουλφατάσης Α, είναι μια σπάνια γενετική διαταραχή και ένα μέρος μιας μεγαλύτερης ομάδας ασθενειών λυσοσωμικής αποθήκευσης. Πιο συγκεκριμένα, επηρεάζει την ανάπτυξη και/ή την ανάπτυξη της μυελίνης που δρα ως μονωτής γύρω από τις νευρικές ίνες σε όλο το κεντρικό και περιφερικό νευρικό σύστημα. Αυτή η ανεπάρκεια του ενζύμου που βοηθά στη διάσπαση των λιπαρών ουσιών προκαλεί τη δημιουργία λιπιδίων στον εγκέφαλο, το νωτιαίο μυελό και τα περιφερικά νεύρα. Ως αποτέλεσμα αυτού, ο εγκέφαλος και το νευρικό σύστημα σταδιακά χάνουν τη λειτουργία τους. Σε σπάνιες περιπτώσεις, η πάθηση αυτή προκαλείται από μια ανεπαρκή μη ενζυμική πρωτεΐνη (που ονομάζεται πρωτεΐνη ενεργοποιητής).
Συμπτώματα
Όπως σε πολλές άλλες γενετικές διαταραχές που επηρεάζουν το μεταβολισμό των λιπιδίων, υπάρχουν διάφορες μορφές μεταχρωματικής λευκοδυστροφίας, οι οποίες μπορεί να επικαλύπτονται. Αυτές είναι:
Βρεφική μορφή, που εμφανίζεται στις ηλικίες μεταξύ 6 μηνών και 2 ετών. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν μυϊκή αδυναμία, μυϊκή ακαμψία, αναπτυξιακές καθυστερήσεις, προοδευτική απώλεια όρασης που οδηγεί σε τύφλωση, σπασμούς, μειωμένη κατάποση, παράλυση και άνοια. Τα παιδιά που πάσχουν μπορεί να πέσουν σε κώμα. Χωρίς τη λήψη θεραπευτικής αγωγής, τα περισσότερα παιδιά με αυτή τη μορφή μεταχρωματικής λευκοδυστροφίας θα πεθαίνουν έως την ηλικία των 5 ετών, και συχνά πολύ νωρίτερα.
Νεανική μορφή, που εμφανίζεται στις ηλικίες μεταξύ 3 και 6 ετών ή μεταξύ 6 και 16 ετών. Τα παιδιά αρχίζουν συνήθως με εξασθενημένες σχολικές επιδόσεις, πνευματική επιδείνωση και άνοια και στη συνέχεια αναπτύσσουν συμπτώματα παρόμοια με την ύστερη παιδική μορφή αλλά με βραδύτερη εξέλιξη.
Ενήλικη μορφή, που εμφανίζονται σε ηλικία 17 ετών και άνω. Η μορφή αυτή αρχίζει συνήθως μετά την ηλικία των 16 ετών ως ψυχιατρική διαταραχή ή προοδευτική άνοια. Η μεταχρωματική λευκοδυστροφία που ξεκινά από την ενηλικίωση αναπτύσσεται πιο αργά από τις μορφές της ύστερης παιδικής και νεανικής ηλικίας, με παρατεταμένη πορεία μιας δεκαετίας ή και περισσότερο.
Αίτια
Η μεταχρωματική λευκοδυστροφία προκαλείται άμεσα από την ανεπάρκεια του ενζύμου αρυλοσουλφατάση Α (ARSA) και χαρακτηρίζεται από ενζυμική δραστηριότητα σε λευκοκύτταρα που είναι μικρότερη από 10% των φυσιολογικών τιμών. Ωστόσο, η ανάλυση της δραστικότητας του ενζύμου ARSA από μόνη της δεν επαρκεί για τη διάγνωση. Η ψευδο-ανεπάρκεια ARSA, η οποία χαρακτηρίζεται από ενζυμική δραστηριότητα που είναι περίπου 20% των φυσιολογικών μετρήσεων, δεν προκαλεί μεταχρωματική λευκοδυστροφία. Χωρίς αυτό το ένζυμο, οι σουλφατίδες συσσωρεύονται σε πολλούς ιστούς του σώματος, καταστρέφοντας τελικά τη μυελίνη του νευρικού συστήματος.
Παράγοντες κινδύνου
Αυτή η κατάσταση κληρονομείται σε αυτοσωμικό υπολειπόμενο μοτίβο, πράγμα που σημαίνει ότι και τα δύο αντίγραφα του γονιδίου σε κάθε κύτταρο παρουσιάζουν μεταλλάξεις. Οι γονείς ενός ατόμου με αυτοσωμική υπολειπόμενη πάθηση φέρουν έκαστος ένα αντίγραφο του μεταλλαγμένου γονιδίου, αλλά συνήθως δεν εμφανίζουν σημεία και συμπτώματα της πάθησης.
