Neuroendokrini tumori (NET) se pojavljuju u neuroendokrinom sistemu. Ovaj sistem se sastoji od nervnih i žlezdanih ćelija koje čine hormone i regulišu različite organe u telu. Neuroendokrine ćelije se mogu naći u želucu, plućima, crevima.
Tumori mogu biti benigni (dobroćudni) ili kancerogeni (maligni). Većina ovih tumora raste sporo, čak i po nekoliko godina, iako postoje neki NET-i koji se razvijaju brzo.
Ovi tumori su takođe klasifikovani u zavisnosti od mesta na kome se nalaze; stoga, mođemo naći: NET-i tankog creva, debelog creva, želudačni, pankreasa, plućni, ili u retkim slučajevima: žučne kese, žučnih kanala, bubrega, jajnika, ili jetre.
NET-i obično pogađaju ljude starije od 60 godina.
Simptomi
Simptomi NET-a zavise od mesta na kome se javio prvobitni tumor. Dole navedeni simptomi su uglavnom za tumore koji se javljaju u želucu, crevima ili plućima. Oni uključuju:
Bolove u stomaku
Mučnina, povraćanje
Grudne infekcije, kašalj, brzo disanje
Različiti simptomi u slučaju prevelikog lučenja hormona
Dijareja
Gubitak težine
Otežano disanje
NET-i u drugim delovima mogu pokazati sledeće simptome:
Insulinomi (u pankreasu)- visok nivo insulina, sa simptomima kao što su ubrzani rad srca, anksioznost, glavobolje, zbunjenost, napadi
Gastrinomi (u pankreasu ili tankom crevu) – visok nivo gastrina, hormona koji izaziva lučenje želudačne kiseline, sa simptomima kao što su krvarenje, bušenje želudačnog zida, dijareja, nadutost, svetla stolica sa karakterističnim mirisom
Tesan jednjak
Glukagonomi (u pankreasu) – preveliko lučenje hormona glukagona koji reguliše nivo šećera u krvi; sa simptomima kao što su anemija, visok krvni pritisak, krvni ugrušci, gubitak težine
VIPonomi (u pankreasu) – preveliko lučenjevazoaktivnog crevnog peptida, sa simptomima kao što su slabost, umor, retka dijareja, nizak nivo kalijuma,
Mučnina, povraćanje
Somatostatinomi (u pankreasu ili tankom crevu, veoma redak tip) – preveliko lučenje somatostatina, sa simptomima kao što su stolica lošeg mirisa, anemija, dijareja, gubitak težine, dijabetes
Postoje i tumori koji ne pokazuju nikakve simptome, poznati kao tumori koji ne funkcionišu.
Uzroci
Uzeoci neuroendokrinih tumora nisu poznati. Međutim, neka stanja su povezana sa NET-ima. To su:
Multipla endokrina neoplazija- tumori koji se najčešće javljaju u paratiroidnim žlezdama, štitnoj žlezdi i pankrasu
Von Hipel Lindaov sindrom – abnormalan rast krvnih sudova
Neurofibromatoza tip 1 – genetsko stanje u kom tumori rastu zajedno sa nervima
Faktori rizika
Rizici za razvijanje neuroendokrinih tumora uključuju sledeće faktore:
Starosna dob- obično se javlja kod ljudi preko 60-70 godina
Pol – češći je kod muškaraca
Nasledni uzroci
Pad imuniteta zbog virusa HIV-a ili transplatacije organa
Izloženost arseniku i suncu
