Czym jest cynk?
Cynk to podstawowy pierwiastek śladowy, co oznacza, że występuje w naszym organizmie w niewielkich ilościach. U osób dorosłych jego zawartość wynosi 2 gramy. Obok żelaza, cynk jest najczęściej występującym w organizmie minerałem i znajduje się w każdej komórce. Odgrywa ważną rolę w procesie wzrostu, rozmnażaniu się, krzepnięciu krwi, widzeniu, funkcjonowaniu tarczycy oraz w funkcjonowaniu układu odpornościowego.
Jaka jest funkcja cynku?
Cynk jest składnikiem biorącym udział w funkcjonowaniu setek kompleksów enzymatycznych, takich jak metabolizm białek, lipidów, węglowodanów i kwasów nukleinowych. Co więcej, jest również niezbędny do funkcjonowania wielu hormonów, w tym hormonu tarczycy, hormonu insuliny, hormonów płciowych i hormonu wzrostu. Jego obecność jest ważna zarówno do stabilizacji błon, jak i do zapewnienia odpowiedniej struktury i regulacji pracy narządów. Cynk jest niezbędny do podziału komórek, a także wzrostu i rozwoju w czasie ciąży oraz dzieciństwa i dorastania. Bierze również udział w syntezie DNA, ekspresji genów w odpowiedzi odpornościowej, gojeniu się ran i naprawie tkanek. Jest także częścią percepcji smaku i węchu.
Jakie produkty są bogate w cynk?
Cynk występuje głównie w ostrygach, drożdżach, wątróbce, mięsie, jajach, rybach, zbożach, mleku i jego pochodnych. Nasz organizm może jednak wchłonąć jedynie niewielką jego ilość z całości zawartej w pożywieniu, około 20-30%. Jego obecność w warzywach ma postać mniej dostępną i trudniejszą do wchłaniania.
Jakie jest dzienne zapotrzebowanie na cynk?
Zalecana dzienna dawka cynku wynosi 15 mg. U kobiet w trakcie laktacji dawka ta wzrasta, do 19 mg na dobę. Cynk należy przyjmować z wodą lub sokiem, w trakcie spożywania posiłków.
Jakie są konsekwencje niedoboru cynku?
Niedobór cynku ma poważne konsekwencje, jednak występuje bardzo rzadko. Niewystarczające spożycie tego składnika może jednak powodować zmiany skórne, utratę włosów, biegunkę, nawracające infekcje i problemy psychologiczne. W ciężkich przypadkach, niedobór cynku może prowadzić do opóźnień w rozwoju i dojrzewaniu płciowym, impotencji, utraty wagi, osłabienia zmysłu smaku i zapachu oraz wolniejszego gojenia się ran. Co więcej, niedobór cynku może również zwiększać ryzyko niedoboru witaminy A.
Jakie są konsekwencje nadmiernego spożycia cynku?
Nadmierne spożycie cynku może powodować wymioty, nudności, biegunkę, drażliwość, senność, anemię i zawroty głowy. Nadmiar tego minerału nagromadzony w czasie może zmienić procesy metabolizmu miedzi i żelaza w organizmie, zakłócić stan czerwonych krwinek, zmniejszyć poziom niektórych białych krwinek i osłabić funkcje odpornościowe. Zbyt duża ilość cynku może również obniżyć poziom cholesterolu HDL, uważanego za „dobry” cholesterol, co z kolei wpływa na funkcjonowanie serca i niektórych enzymów trzustkowych.
Czy to prawda, że przyjmowanie cynku może zapobiec przeziębieniom?
Niektóre badania wykazały, że w przypadku niedożywienia, przyjmowanie cynku może pomóc w zwiększeniu limfocytów T, zmniejszając w ten sposób czas trwania i intensywność infekcji. Wydaje się jednak, że podkładki i żele do nosa z cynkiem nie są skuteczne w leczeniu przeziębienia.