Τα ξανθώματα είναι συσσωρεύσεις λίπους κάτω από την επιφάνεια του δέρματος. Χαρακτηρίζονται από διογκωμένα κίτρινα ή πορτοκαλί εξογκώματα (σε μερικούς ασθενείς μπορεί να έχουν καφέ ή κοκκινωπό χρώμα) με καλά καθορισμένο περίγραμμα και συχνότερα εμφανίζονται στους ηλικιωμένους και με παρουσία υψηλών επιπέδων λιπιδίων στο αίμα. Τα λιπίδια συσσωρεύονται σε μεγάλα  «αφρώδη» κύτταρα. Αυτά τα εξογκώματα έχουν ευρέως ποικίλα μεγέθη και εμφανίζονται πιο συχνά στα βλέφαρα, αλλά μπορούν να εντοπιστούν σε όλα τα άλλα μέρη του σώματος: στους αγκώνες, τις παλάμες, τον λαιμό, τις αρθρώσεις, τους τένοντες, τα γόνατα, τα χέρια,  τα πόδια και τα οπίσθια, τα κόκκαλα, το ήπαρ, τα αγγεία του αίματος και άλλα όργανα.

Όσα αναπτύσσονται στα βλέφαρα ονομάζονται ξανθελάσματα και δεν σχετίζονται απαραίτητα με την αύξηση της χοληστερίνης ή άλλων λιπιδίων στο αίμα. Αυτά συνήθως εμφανίζονται σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας. Τα λεγόμενα εξανθηματικά ξανθώματα μπορούν να εμφανιστούν ξαφνικά σε οποιοδήποτε μέρος του σώματος από αυτά που έχουν αναφερθεί. Αυτά είναι σημάδια υπερβολικά υψηλών επιπέδων λιπιδίων στο αίμα.

Η αιτία των ξανθωμάτων στα βλέφαρα δεν είναι γνωστή, ενώ των εξανθηματικών ξανθωμάτων μπορεί να είναι διάφορες ασθένειες που πρέπει να ελεγχθούν από τον γιατρό. Σε μερικές περιπτώσεις, τα ξανθώματα είναι σημάδια κάποιας ασθένειας που οδηγεί στην αύξηση των λιπιδίων του αίματος, όπως ο διαβήτης, η οικογενής υπερχοληστεριναιμία, η πρωτοπαθής χολική κίρρωση, η παγκρεατίτιδα, ο υποθυρεοειδισμός και κάποιες μορφές καρκίνου.

Παρουσία ξανθωμάτων, ένας γιατρός μπορεί να εξετάσει το δέρμα και ενδεχομένως να εκτελέσει μια βιοψία του ξανθώματος για να πάρει οριστικά αποτελέσματα. Επιπλέον, ο ασθενής μπορεί να υποβληθεί σε εξετάσεις αίματος για να ελέγξει τα επίπεδα λιπιδίων, τη λειτουργία του ήπατος και τον διαβήτη.

Ποιες ασθένειες σχετίζονται με τα ξανθώματα;
Οι ασθένειες οι οποίες ίσως σχετίζονται με τα ξανθώματα είναι οι εξής:

  • Πρωτοπαθής χολική κίρρωση
  • Δυσλιπιδαιμία
  • Υπερλιπιδαιμία
  • Παγκρεατίτιδα
  • Πορσελανοειδής (επασβεστωμένη) χοληδόχος κύστη
  • Υποθυρεοειδισμός
  • Ορισμένοι τύποι καρκίνου
  • Διαβήτης
  • Ευλογιά
  • Κληρονομικά μεταβολικά νοσήματα όπως η οικογενής υπερχοληστεριναιμία

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι αυτή η λίστα δεν αναφέρει όλες τις πιθανές ασθένειες και είναι πάντα καλύτερο να συμβουλεύεστε τον ιατρό σας εάν τα συμπτώματα επιμένουν.

Ποια είναι η θεραπεία για τα ξανθώματα;
Τα ξανθώματα αφαιρούνται χειρουργικά, αλλά τείνουν να επανεμφανίζονται. Η καλύτερη θεραπεία είναι η πράξη, και αν είναι δυνατόν πρέπει να διευκρινιστεί και να αντιμετωπισθεί η υποβόσκουσα αιτία του σχηματισμού. Στην περίπτωση των ξανθωμάτων των βλεφάρων, δεν χρειάζεται θεραπεία παρά μόνο για αισθητικούς λόγους. Σε αυτή την περίπτωση αφαιρείται με τοπικό οξύ ή με επέμβαση με λέιζερ, χωρίς να υπάρχουν καθόλου παρενέργειες.Η αντιμετώπιση οποιασδήποτε πάθησης που οδηγεί σε αυξημένα λιπίδια στο αίμα μπορεί να συμβάλει στη μείωση του κινδύνου ανάπτυξης ενός ξανθώματος. Ο καλύτερος τρόπος για τη θεραπεία της χοληστερόλης είναι να ξεκινήσετε μια προσεγμένη διατροφή και να ακολουθήσετε μια φυσική προσέγγιση. Για το σκοπό αυτό πρέπει να συμπεριληφθεί η σωματική δραστηριότητα, η υγιεινή διατροφή και η λήψη σωστών συμπληρωμάτων. Εάν αυτό δεν δώσει αποτελέσματα, τα φάρμακα μείωσης της χοληστερόλης μπορούν να προστεθούν για να σταματήσουν την περαιτέρω ανάπτυξη των ξανθωμάτων.

Πότε να επισκεφτώ τον ιατρό μου για τα ξανθώματα;
Την στιγμή που θα εμφανιστεί κάποιο ξάνθωμα καλό είναι να συμβουλευτείτε τον ιατρό σας, διότι η ανάπτυξή του μπορεί να είναι σημάδι κάποιας υποβόσκουσας πάθησης η οποία απαιτεί ειδική αντιμετώπιση και θεραπεία.