Šta je kardiovaskularni sistem?
Kardiovaskularni, odnosno cirkulatorni sistem, je sistem organa u ljudskom telu koji omogućuje razmenu kiseonika, hranjivih materija i u njemu se izlučuju produkti razmene materije. Razmena materijalaizmeđu ćelija jednog sistema, kao i između ćelija i spoljašnje sredine je neophodna kako bi sistem opstao. Jedan od primera razmene je difuzija kiseonika i hranljivih materija iz međućelijskog prostora u ćelije i difuziija ugljendioksida iz ćelija. Kako ova razmena podrazumeva materijale iz spoljašnje sredine (kiseonik i ugljendioksid) organizmu je potreban mnogo brži način transportovanja molekula od difuzije. Upravo je to uloga kardiovaskulatornog sistema – efikasniji transport materija.
Kardiovaskularni sistem čini srce, čiji je zadatak da ispumpava krv, kao i cirkulacijski sistem, koji uključuje arterijsku, vensku i limfatičku komponentu. Srce, odnosno njegova leva i desna strana (pretkomore i komore), povezani su sa cirkulacijskim elementima tako da formiraju tzv. sistemsku cirkulaciju (leva komora, aorta, arteriole, sistemski kapilari, venule i desna pretkomora) i plućnu cirkulaciju (desna komora, plućna arterija, plućni kapilari, venule, plućne vene i leva pretkomora).
Arterije su krvi sudovi koji odvode krv od srca prema organima i tkivima. Ovi krvni sudovi spadaju u najveće u ljudskom telu, i imaju prečnik od oko 12,5 milimetara. Zidovi arterija debeli su oko 2 milimetra. Zidovi arterija sadrže veliki broj proteina kao što je elastin, jer im to pomaže pri širenju i omogućava im da funkcionišu i pod visokim krvnim pritiskom. Ove fizičke karakteristike čine arterije u isto vreme veoma elastične, ali i dovoljno jake da opstanu pod visokim pritiskom a da se ne oštete. Arteriole su manje od arterija i dovode krv do kapilara. Za razliku od arterija ne mogu da se vide golim okom. Glavna funkcija arteriola je regulacija krvnog protoka prema kapilarima. Tok krvi kroz arteriola se reguliše kontrakcijom samih arteriola.
Arterijski sistem ljudskog tela podeljen je na sistemske arterije, koje nose krv od srca prema celom telu i plućne arterije, koje nose dezoksigenizovanu krv od srca prema plućima.
Plućna cirkulacija krvi ili mali krvotok je deo opšte cirkulacije krvi, pored velikog krvotoka. U njemu dolazi do prečišćavanja krvi u plućima, koja iz venskih kapilara, venula, i uz pomoć šupljih vena ide u desnu pretkomoru srca, a odatle ulazi u desnu komoru. Zatim, krv ide natrag u pluća preko plućnih arterija. Sledi dalje razmena gasova u plućima, i preko plućnih vena krv obogaćena kiseonikom ide u levu pretkomoru srca. Zahvaljujući malom krvotoku, razmena gasova u organizmu se vrši stalno i neometano.
Koja je funkcija kardiovaskularnog sistema?
Kardiovaskularni, odnosno cirkulatorni sistem, je sistem organa u ljudskom telu koji omogućuje razmenu kiseonika, hranjivih materija i u njemu se izlučuju produkti razmene materije. Cirkulatorni sistem ljudskog tela ima tri glavne funkcije, a to su:
- Prenos kiseonika i nutrijenata u sve organe, tkiva i ćelije u ljudskom telu
- Uklanjanje ugljen dioksida i otpadnih produkta razmene materija iz krvotoka
- Uspostavljanje i održavanje zaštite tela od mikroba i toksina koji se nalaze u spoljašnjoj sredini
Osim toga, cirkulatorni sistem zadužen je i za prenos belih krvnih zrnaca, odnosno leukocita, i hormona kroz telo. Ove supstance neophodne su za uspostavljanje normalnog funkcionisanja tela i zadužene su za preradu i izbacivanje svih nepotrebnih gasova, otpadnih proizvoda i nesvarenih nutrijenata iz tela.
