Šta su kosti?
Kosti, odnosno koštano tkivo, predstavljaju vrstu vezivnog tkiva koje se sastoji od kombincije čvrstih organskih materijala i neorganskih mineralnih sastojaka. Karakteriše ih tvrdođa, kao i otpornost na mehanička oštećenja. Kosti su segmenti različitih veličana, oblika i gustine, i predstavljaju sastavne delove skeletnog sistema. Kosti pridržavaju telesne strukture i štite unutrašnje organe od povreda. Osim toge, kosti zajedno sa mišićima omogućavaju kretanje tela. U kostima se takođe dešava i stvaranje ćelija, kao i metabolizam kalcijuma i drugih minerala.
Kosti su čvrste i jake iako su unutra šuplje, te uglavnom čine oko 14% ukupne telesne mase čoveka. U ljudskom telu nalazi se 206 kostiju, koje se konstantno obnavljaju. Kosti se sastoje od pet različitih delova. Čvrsto koštano tkivo materijal je od koga je izgrađena kost. Ovo tkivo prožeto je mnoštvom malih kanala koje okružuju koštane ćelije. Koštane ćelije zadužene su za izlučivanje kalcijuma i fosfora u međućelijski prostor, što kostima daje čvrstinu i otpornost na mehanička oštećenja. Kroz kanale koji se nalaze oko koštanih ćelija prolaze krvne žile i nervi. Hrskavica je savitljiva i slatka dopuna kostima koja se nalazi na mestu spoja dve ili više kosti. Funkcija hrskavice je smanjivanje trenja u zglobu. Sunđerasto koštano tkivo nalazi se unutar kosti, i ispunjeno je šupljinama koje kosti čine lakim. Pokosnica je spoljašnji sloj kosti koji obavija čvrsto koštano tkivo i prirasta uz njega. Pokosnica je izdrađena od posebne vrste vezivnog tkiva. Koštana srž nalazi se unutar sunđerastog tkiva, i predstavlja valjkastu šupljinu u kojoj se proizvodi najveći broj krvnih ćelija u ljudskom telu.
U zavisnosti od oblika, kosti se mogu podeliti na duge kosti, kratke kosti, pljosnate kosti, nepravilne kosti i sazamoidne kosti. Duge kosti poput femura, tibije, fibule, radijusa, ulne i humerusa rastu u dužinu. Pljosnate kosti duže su i šire nego što su debele, a to su kosti lobanje, lopatice i strenum. Kratke kosti jednako se razvijaju u visinu, širinu i dužinu, poput karpusa i tarsusa. Nepravilne kosti, poput kičmenih pršljenova, nemaju ni jedan dominantan morfološki element. U normalnih okolnostima, kosti u ljudskom telu prestaju sa rastom u ranim dvadesetim godinama ili nakon adolescencije.
Šta su duge kosti?
Duge kosti su veoma čvrste i guste kosti koje daju potporu telu i obezbeđuju njegovu pokretljivost. Temur, tibia i fibula su vrste dugih kostiju koje se nalaze u donjim ekstremitetima, dok su humerus, ulna i radius kosti koje se nalaze u gornjim ekstremitetima. Površina dugih kostiju prekrivena je periosteumom. Periosteum je vrsta membrane koja vezuje dva različita procesa koji se dešavaju na površini i u samoj strukturi kosti. Ona povezuje procese koji omogućavaju rast kostiju sa procesima koji formiraju novo koštano tkivo na mestima preloma.
Šta su pljosnate kosti?
Pljosnate kosti sastoje se iz veoma tankog sloja sunđerastok koštanog tkiva u kome se nalazi koštana srž. Sa obe strane koštanog tkiva nalazi se omotač od pokosnice. One ružaju čvrstinu, stabilnost i pokretljivost delovima tela u kojima se nalaze i štite unutrašnje organe od mehaničkih povreda.
Šta su nepravilne kosti?
Nepravilne kosti predstavljaju vrstu kostiju koje za razliku od ostalih vrsta kostiju nemaju ni jedan dominantan morfološki element. Nepravilne kosti najčešće služe za zaštitu nervnog tkiva, kao i za pružanje podrške ždrelu i jednjaku.
Koja je funkcija kostiju?
Kosti vrše nekoliko različitih funkcija u ljudskom telu. One:
- Pružaju čvrstinu, stabilnost i pokretljivost delovima tela u kojima se nalaze
- Štite unutrašnje organe od mehaničkih povreda
- Formiranjem lobanje štite mozak od mehaničkih oštećenja
- U sebi sadrže koštanu srž koja proizvodi najveći deo krvnih zrnaa u telu (bela krvna zrnca, crvena krvna zrnca i krvne pločice.
- Služe kao podloga za koju se vezuju velike mišićne grupe
- U sebi sadrže zalihe minerala poput kalcijuma, fosfora, natrijuma i magnezijuma koje su neophodne za uspostavljanje i održavanje normalnih funkcija u telu
